Zmiany w podatku od czynności cywilnoprawnych

Ustawa z 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnychnych (j.t. Dz.U. z 2015 r., poz. 626; ost.zm. Dz.U. z 2015 r., poz. 1322)*

Niżej wymienione  zmiany w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych zostały wprowadzone:

– ustawą z 25 czerwca 2015 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r., poz. 1045) – obowiązujące od 1 stycznia 2016 r.,

– ustawą z 10 lipca 2015 r. o Agencji Mienia Wojskowego (Dz.U. z 2015 r., poz. 1322) – obowiązujące od 1 października 2015 r.

Art. 1. [Zakres ustawy] – zm

Od 1 stycznia 2016 r. objęto opodatkowaniem odpłatne częściowe zniesienie współwłasności i odpłatne wyodrębnienie własności lokali na rzecz niektórych lub wszystkich współwłaścicieli (art. 1 ust. 2 pkt 3 ustawy o PCC). Opodatkowane będą także przypadki skutkujące niepełnym zniesieniem współwłasności, obejmujące przyznanie rzeczy wspólnej albo jej części na dalszą współwłasność kilku (niektórym) dotychczasowym współwłaścicielom z obowiązkiem spłaty pozostałych. Umowa zamiany podlega także PCC, jeżeli co najmniej jedna z zamienianych rzeczy jest położona na terytorium RP lub jedno z praw majątkowych jest wykonywane na terytorium RP (art. 1 ust. 4a ustawy o PCC). Do końca 2015 r. PCC nie podlegały umowy zamiany, jeżeli tylko jedna z zamienianych rzeczy znajdowała się na terytorium RP lub tylko jedno z zamienianych praw majątkowych było wykonywane na terytorium RP.

Art. 2. [Czynności cywilnoprawne niepodlegające opodatkowaniu]  pkt   2a   - uchylony.

Umowy sprzedaży lokali mieszkalnych, których stroną jest Wojskowa Agencja Mieszkaniowa, mogą podlegać podatkowi od czynności cywilnoprawnych. Zmiana obowiązuje od 1 października 2015 r.

Art. 2. [Czynności cywilnoprawne niepodlegające opodatkowaniu]  pkt  3 – uchylony,  pkt  4 -zm.

Od 1 stycznia 2016 r. wprowadzono opodatkowanie sprzedaży rzeczy w postępowaniu egzekucyjnym lub upadłościowym (art. 2 pkt 3 ustawy o PCC).Nowelizacja doprecyzowuje także warunek wyłączenia obowiązku zapłaty PCC, jeżeli przynajmniej jedna ze stron jest zwolniona od VAT z tytułu dokonywanej czynności (art. 2 pkt 4 ustawy o PCC).

Art. 3. [Obowiązek podatkowy]  ust. 1 pkt  1a  - dodany

Od 1 stycznia 2016 r. wprowadzono przepis precyzujący, jak powstaje obowiązek w podatku od czynności cywilnoprawnych dla pożyczek odnawialnych. Do tej pory przy umowie pożyczki obowiązywała jedynie generalna zasada wynikająca z art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy o PCC: Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej.

Po zmianie, jeżeli:

„. kwota pożyczki nie jest wypłacana jednokrotnie oraz

„. suma wypłat nie jest znana w chwili zawarcia umowy

– obowiązek podatkowy powstanie z chwilą każdorazowej wypłaty środków.

Przepisy przejściowe są nieprecyzyjne, nie jest więc jasne, czy występuje konieczność rozpoznania dodatkowego zobowiązania podatkowego w przypadku wypłaty środków pieniężnych po 1 stycznia 2016 r. na podstawie umowy zawartej przed 1 stycznia 2016 r. W tej kwestii warto wystąpić o interpretację podatkową.

Art. 6. [Podstawa opodatkowania] ust. 1 pkt  7

Od 1 stycznia 2016 r. został określony moment powstania obowiązku podatkowego z tytułu umowy pożyczki odnawialnej (w której ostateczna kwota pożyczki nie jest znana w chwili zawarcia umowy, zaś wypłata środków pieniężnych nastąpi niejednokrotnie) – art. 3 ust. 1 pkt 1a ustawy o PCC. Momentem tym będzie chwila każdorazowej wypłaty środków pieniężnych na podstawie umowy. Podstawą opodatkowania w przypadku umowy pożyczki odnawialnej jest kwota każdorazowej wypłaty środków pieniężnych na podstawie takiej umowy (art. 6 ust. 1 pkt 7 ustawy o PCC).

Art. 9. [Zwolnienia] – zm.

Od 1 stycznia 2016 r. zwolnienie w PCC obejmuje jedynie niektóre przypadki nabycia własności gruntów, stanowiących gospodarstwo rolne w rozumieniu przepisów o podatku rolnym, wraz z będącymi ich częścią składową drzewami i innymi roślinami. Sprzedaż własności gruntów będących gospodarstwem rolnym została zwolniona z podatku, pod warunkiem że:

„. w wyniku nabycia zostanie utworzone lub powiększone gospodarstwo rolne, a powierzchnia gospodarstwa rolnego utworzonego lub powstałego w wyniku powiększenia będzie

nie mniejsza niż 11 ha i nie większa niż 300 ha oraz

„. gospodarstwo to będzie prowadzone przez nabywcę przez okres co najmniej 5 lat od dnia nabycia (patrz art. 9 pkt 2 ustawy o PCC).

Do opodatkowania nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, które nastąpiło przed 1 stycznia 2016 r., należy stosować przepisy dotychczasowe (art. 50 ustawy nowelizacyjnej). Do gospodarstwa rolnego nabytego do końca 2015 r. stosuje się zatem stare zwolnienie. Od 1 stycznia 2016 r. w przypadku niewielkich gospodarstw rolnych, jak również tych wielkoobszarowych, przeniesienie własności spowoduje naliczenie podatku od czynności cywilnoprawnych. Zwolnienie od PCC w nowej postaci nie dotyczy żadnej innej metody przeniesienia własności majątku niż sprzedaż gruntów gospodarstwa rolnego. Od 1 stycznia 2016 r. zostały także doprecyzowane warunki zwolnienia z PCC pożyczek udzielanych w formie pieniężnej na podstawie umowy zawartej między osobami najbliższymi (art. 9 pkt 10 lit. b tiret drugie ustawy o PCC). Zmiana polega na umożliwieniu dokumentowania przekazania środków pieniężnych z tytułu pożyczki także na rachunek płatniczy.

Art. 10. [Obowiązki podatników i płatników] – zm.

Od 1 stycznia 2016 r. został wprowadzony obowiązek przekazywania przez notariuszy, jako płatników PCC, właściwemu organowi podatkowemu:

„. wyłącznie w formie elektronicznej deklaracji o wysokości pobranego i wpłaconego podatku, której integralną częścią będzie informacja o kwocie podatku należnego poszczególnym gminom (art. 10 ust. 3a pkt 2 ustawy o PCC),

„. sporządzonych w postaci papierowej albo w postaci elektronicznej informacji zawierających dane z aktów notarialnych dotyczące tych czynności, z tytułu których są płatnikami, lub odpisów tych aktów (art. 10 ust. 3a pkt 3 ustawy o PCC).

Zmiana art. 10 ust. 3c ustawy o PCC oznacza w praktyce, że notariusze ponoszą odpowiedzialność za niepobrany podatek lub pobrany w wysokości niższej od należnej tylko w tych przypadkach, gdy ponoszą winę za niepobranie podatku.

Art. 11. [Zwrot podatku] – zm.

Od 1 stycznia 2016 r. r. został wprowadzony zwrot PCC od umowy spółki, w przypadku gdy spółka nie została zarejestrowana w rejestrze przedsiębiorców lub gdy wysokość kapitału zakładowego spółki kapitałowej została zarejestrowana w kwocie niższej, niż przewidywała umowa spółki (art. 11 ust. 1 pkt 3a ustawy o PCC). Dotychczas zwrot podatku nie mógł być dokonany, w przypadku gdy spółka nie została zarejestrowana lub gdy kapitał zakładowy spółki kapitałowej został zarejestrowany w wysokości niższej, niż przewidywała umowa spółki. Nowelizacja rozszerza katalog przesłanek dla dokonania zwrotu PCC o te przypadki. Pozostałe zmiany art. 11 mają charakter redakcyjny.

Art. 12. [Właściwość] -z m.

Przedstawione zmiany dotyczą właściwości organów podatkowych. Wprowadzono także zapis, że o właściwości miejscowej organu podatkowego może decydować w przypadku prawa do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym miejsce położenia nieruchomości. Zmiany obowiązują od 1 stycznia 2016 r.

 

Wprowadzone zmiany są konsekwencją zmian ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych wprowadzonych ustawą

z 25 czerwca 2015 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw (zob. komentarz do art. 10 ustawy).

Rozporządzenie i zmieniony art. 10 ustawy modyfikuje obowiązki notariuszy jako płatników PCC.

Rozporządzenie Ministra Finansów z 25 listopada 2015 r. w sprawie sposobu pobierania i zwrotu podatku od czynności cywilnoprawnych

– Dz.U. z 2015 r., poz. 1999.